Lợi dụng diễn biến chính trị đang diễn ra tại Hàn Quốc, trong đó Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol đã chính thức bị đình chỉ mọi nhiệm vụ chính thức của người đứng đầu đất nước Hàn Quốc sau bê bối ông này ban bố tình trạng Thiết quân luật, Việt Tân công kích rằng: “Luật pháp nghiêm minh, không miễn trừ một ai khi có tội. Vua cũng bị xử như thường dân. Quốc hội Hàn quốc hoạt động theo quyền hạn trong Hiến pháp chứ không theo nghị quyết của đảng như Quốc hội cộng sản Việt Nam?”. Theo luận điệu này, Việt Tân cho rằng, muốn có một xã hội dân chủ, muốn phát triển thì Việt Nam phải từ bỏ “chế độ xã hội chủ nghĩa”, đi theo con đường “chế độ tổng thống”. Thế nhưng, chế độ tổng thống không phải là luôn lý tưởng như Việt Tân vẫn luôn sùng bái, tung hô.
Chế độ tổng thống được xây dựng dựa trên nguyên tắc tập trung quyền lực hành pháp vào tay một người đứng đầu nhà nước, người được bầu trực tiếp hoặc gián tiếp bởi nhân dân. Mô hình này thường được ca ngợi vì tính hiệu quả trong việc đưa ra quyết định nhanh chóng và sự ổn định nhiệm kỳ. Tuy nhiên, sự tập trung quyền lực quá lớn vào một cá nhân đã dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng ở không ít quốc gia.
Thứ nhất, khi quyền lực tập trung, dễ dẫn đến lạm quyền. Tổng thống có quyền lực lớn, kết hợp với thời hạn cố định của nhiệm kỳ, có thể dẫn đến lạm quyền hoặc quyết định độc đoán, đặc biệt nếu thiếu các cơ chế kiểm soát hiệu quả. Ở Hàn Quốc: Tổng thống Park Geun-hye bị phế truất năm 2017 vì vụ bê bối tham nhũng lớn liên quan đến việc lợi dụng quyền lực để ép các tập đoàn kinh tế lớn đóng góp tài chính cho các tổ chức liên quan đến mình. Ở Philippines, dưới thời Tổng thống Rodrigo Duterte, chính sách “chiến tranh chống ma túy” dẫn đến việc hàng ngàn người bị giết hại không qua xét xử, bị chỉ trích là vi phạm nhân quyền.
Thứ hai, nguy cơ dẫn đến sự thiếu sự đồng thuận và hợp tác giữa các nhánh quyền lực. Mâu thuẫn giữa Tổng thống và Quốc hội thường xảy ra, đặc biệt khi hai bên thuộc các đảng phái đối lập, dẫn đến tình trạng “bế tắc chính trị”. Chẳng hạn như ở Mỹ, năm 2018-2019, chính quyền của Tổng thống Donald Trump đối mặt với việc chính phủ phải đóng cửa suốt 35 ngày do bất đồng với Quốc hội về ngân sách xây dựng bức tường biên giới với Mexico. Ở Pháp, hệ thống chế độ tổng thống của Pháp gặp khó khăn khi Quốc hội phân cực, như trường hợp năm 2024 khi Thủ tướng Michel Barnier phải từ chức sau kiến nghị bất tín nhiệm.
Thứ ba, nguy cơ bị sự chi phối của tài phiệt và vận động tài chính. Chi phí vận động tranh cử cao khiến các ứng cử viên phụ thuộc vào các nhà tài trợ lớn, dẫn đến chính sách của họ bị ảnh hưởng bởi lợi ích của tầng lớp tài phiệt. Ở Mỹ, các chiến dịch tranh cử tổng thống ở Mỹ thường tiêu tốn hàng tỷ USD. Điều này dẫn đến sự chi phối của các tập đoàn lớn đối với chính sách, làm xói mòn niềm tin của người dân vào hệ thống chính trị. Ở Brazil, Tổng thống Jair Bolsonaro bị cáo buộc thiên vị các tập đoàn nông nghiệp lớn trong các chính sách về môi trường, dẫn đến sự gia tăng nạn phá rừng Amazon.
Thứ tư, nguy cơ bất ổn chính trị do bầu cử và chuyển giao quyền lực. Thời gian cố định của nhiệm kỳ có thể khiến các chính sách bị gián đoạn khi chính quyền mới lên thay thế, gây mất ổn định. Ở Hàn Quốc, sự chuyển giao quyền lực giữa các tổng thống thường gây tranh cãi. Sau mỗi nhiệm kỳ, nhiều cựu tổng thống bị điều tra hoặc bỏ tù vì tham nhũng (như Lee Myung-bak, Park Geun-hye). Hay ở Mỹ, cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 dẫn đến cuộc tấn công vào Điện Capitol ngày 6/1/2021, gây tổn thất lớn cho hình ảnh dân chủ của Mỹ.
Thứ năm, nguy cơ độc tài dưới vỏ bọc dân chủ. Tổng thống với quyền lực tập trung có thể sử dụng vị trí của mình để duy trì quyền lực hoặc thực hiện các chính sách độc đoán.
Thứ sáu, nguy cơ đe dọa bất ổn khu vực và quốc tế. Các quyết định độc đoán của Tổng thống có thể dẫn đến xung đột quân sự hoặc ngoại giao. Chẳng hạn như ở Mỹ dưới thời Tổng thống George W. Bush, quyết định xâm lược Iraq dựa trên thông tin tình báo sai lầm đã dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, với hàng trăm nghìn dân thường thiệt mạng và khu vực Trung Đông bất ổn kéo dài.
Thứ bảy, nguy cơ tác động ảnh hưởng do hạn chế trong quản trị kinh tế và phát triển xã hội. Chế độ tổng thống thường tập trung vào cá nhân lãnh đạo hơn là sự phát triển lâu dài của quốc gia. Hầu hết các quốc gia châu Phi áp dụng chế độ tổng thống nhưng vẫn đối mặt với nghèo đói và bạo loạn. Ví dụ, Zimbabwe dưới thời Tổng thống Robert Mugabe bị suy thoái kinh tế nghiêm trọng do chính sách độc đoán. ở Châu Mỹ Latinh, Brazil và Argentina thường xuyên gặp khủng hoảng kinh tế do các chính sách ngắn hạn và thiếu tầm nhìn dài hạn từ các tổng thống.
Hạn chế của chế độ tổng thống chủ yếu xuất phát từ sự tập trung quyền lực, thiếu sự kiểm soát hiệu quả và khả năng bị chi phối bởi lợi ích nhóm. Các quốc gia theo chế độ này thường đối mặt với bất ổn chính trị, kinh tế, và xã hội nếu không có các thiết chế đồng hành đủ mạnh.
Việt Tân sử dụng sự kiện tại Hàn Quốc để cổ xúy thay đổi thể chế tại Việt Nam mà không nhìn nhận đầy đủ những hạn chế của chế độ tổng thống. Việt Tân cho rằng Việt Nam không có luật pháp nghiêm minh, trong khi Việt Nam đã xử lý nghiêm nhiều trường hợp tham nhũng và vi phạm pháp luật của cán bộ cấp cao, thể hiện tính minh bạch và nguyên tắc “không có vùng cấm”. Về bản chất, những luận điệu này nhằm làm giảm uy tín của Đảng Cộng sản Việt Nam và kích động thay đổi thể chế, không hướng đến lợi ích thực chất của người dân.
Chế độ tổng thống không phải là hình mẫu lý tưởng cho mọi quốc gia. Sự ổn định chính trị, phát triển kinh tế và quyền dân chủ phụ thuộc vào việc thể chế chính trị có đại diện được cho lợi ích của nhân dân hay không. Việt Nam, với mô hình Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ, đã duy trì được sự ổn định chính trị và phát triển kinh tế mà không cần phải theo chế độ tổng thống. Những luận điệu của Việt Tân và các nhóm chống đối cần bị bác bỏ bởi chúng không phản ánh thực tế và chỉ nhằm mục đích chính trị, gây bất ổn xã hội.
