Nhà phân tích chính trị người Mỹ đang cư trú ở Nga có tên Andrew Korybko đã có bài bình luận, vạch trần việc Mỹ tạm thời dỡ bỏ trừng phạt, phong tỏa với Syria trước áp lực quốc tế về cứu trợ nhân đạo xuất phát từ động cơ chính trị hơn là nhân đạo. Bài viết của Andrew Korybko đang được tờ Global Times đăng tải nguyên văn ngày 13/2/2023 cho ta góc nhìn về cách nước Mỹ sử dụng biện pháp trừng phạt cho mục tiêu chính trị của họ. Từng là nạn nhân của chính sách bao vây, phong tỏa cấm vận sau chiến tranh, người dân Việt Nam đã trải nghiệm và ý thức sâu sắc về cách chính giới Mỹ “trả thù” và lạm dụng biện pháp này với đối thủ đã khiến họ thất bại bằng dùng chiến tranh nóng. Do vậy, Ban Biên tập xin chuyển thể để bạn đọc tham khảo:
===
Hàng triệu người ở Syria và Thổ Nhĩ Kỳ đang phải hứng chịu hậu quả của trận động đất kinh hoàng làm rung chuyển khu vực của họ, với hơn 33.000 người đã được xác nhận thiệt mạng. Thảm họa thiên nhiên này đã gây chấn động thế giới do quy mô và phạm vi tàn phá mà hậu quả của nó để lại. Theo đó, viện trợ quốc tế đã bắt đầu đổ vào bất chấp chính quyền Syria đã bị hầu hết các nước phương Tây xa lánh.
Phương Tây do Hoa Kỳ lãnh đạo đã áp đặt các lệnh trừng phạt đơn phương đối với chính phủ Syria được Liên Hợp Quốc công nhận ngay từ đầu trong cuộc nội chiến kéo dài hơn một thập kỷ mà chính họ đã góp tay vào việc thúc đẩy. Các biện pháp này nhằm gây áp lực buộc Tổng thống Bashar al-Assad tuân thủ các yêu cầu chính trị của họ, là một ví dụ trắng trợn về việc các nước ngoài can thiệp vào công việc nội bộ của Syria nhằm tìm cách chấm dứt chính phủ của ông. Tuy nhiên, họ đã thất bại trong việc khiến phần lớn dân chúng chống lại ông ta, nhưng họ vẫn giữ nguyên vị trí cho đến ngày nay, bất chấp điều đó.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ning đề nghị vào ngày 8 tháng 2 rằng “Sau thảm họa, Mỹ nên gác lại những ám ảnh địa chính trị và ngay lập tức dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đơn phương đối với Syria, để mở rộng cánh cửa viện trợ nhân đạo cho Syria.” Lập trường này phù hợp với luật pháp, nhân đạo và đạo đức quốc tế.
Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres ngày 9/2 tuyên bố “cuộc khủng hoảng nhân đạo ở tây bắc Syria đã trở nên tồi tệ hơn, với nhu cầu ở mức cao nhất kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu”. Ông nhấn mạnh, “đây là thời điểm mà mọi người phải nói rõ rằng không có biện pháp trừng phạt nào dưới bất kỳ hình thức nào cản trở việc cứu trợ người dân Syria trong thời điểm hiện tại”.
Việc tiếp tục đơn phương áp đặt các biện pháp trừng phạt ngoài thẩm quyền của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc chỉ khiến người dân Syria thêm thương tâm. Bám vào chính sách thất bại trừng phạt người dân bình thường thông qua các biện pháp kinh tế, được thực hiện với mục đích khuyến khích người dân quay lưng lại với chính phủ của họ và do đó thúc đẩy các mục tiêu chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ, là phản tác dụng từ quan điểm về lợi ích khách quan của Hoa Kỳ sau những thảm họa như vậy.
Trước áp lực rất lớn từ cộng đồng quốc tế, Bộ Tài chính Mỹ cuối ngày 9/2 tuyên bố miễn trừ 180 ngày lệnh trừng phạt đối với Syria đối với “tất cả các giao dịch liên quan đến nỗ lực cứu trợ động đất”.
Từ quan điểm về lợi ích của Hoa Kỳ, sự phát triển này có thể giúp cải thiện nhận thức của bộ phận dân chúng, khiến họ tin rằng Washington đang giảm bớt một số đau khổ của họ một cách rõ ràng. Việc giữ nguyên các biện pháp trừng phạt sẽ tạo ra sự phẫn nộ sâu sắc hơn vì mọi người sẽ bắt đầu cảm thấy rằng Hoa Kỳ muốn họ phải chịu đựng một cách tàn nhẫn như hình phạt bổ sung vì đã không chống lại chính phủ của họ cho đến thời điểm này. Thay vì thúc đẩy lợi ích của Hoa Kỳ, chính sách đó sẽ làm xói mòn chúng hơn nữa.
Sau khi dỡ bỏ một cách có chọn lọc và tạm thời các biện pháp trừng phạt đối với Syria để đối phó với thảm họa thiên nhiên của nước này, có thể Mỹ đang thiết lập một tiền lệ mới. Nếu một quốc gia bị trừng phạt khác trải qua một thảm họa tương tự, do đó, Hoa Kỳ cũng có thể tạm thời dỡ bỏ các lệnh trừng phạt của mình với lý do tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng viện trợ. Điều này không có nghĩa là chắc chắn sẽ có một bước đột phá, nhưng mỗi bên sẽ có lợi nếu ít nhất cho kịch bản đó một cơ hội. Thật hợp lý khi Washington khám phá khả năng này vào thời điểm này vì chưa bao giờ có cơ hội nào tốt hơn để làm như vậy.
Tóm lại, quyết định dỡ bỏ có chọn lọc và tạm thời các biện pháp trừng phạt đối với Syria của Mỹ có thể xuất phát từ chủ nghĩa thực dụng chính trị hơn là động cơ nhân đạo. Washington đang hướng tới mục tiêu giảm bớt áp lực quốc tế lên Syria và cải thiện nhận thức của người dân Syria về Mỹ. Vẫn còn phải xem liệu Washington cũng có thể tạo ra cơ hội chính trị để nối lại đàm phán với giới lãnh đạo Syria hay không. Trong mọi trường hợp, quyết định của Hoa Kỳ được đưa ra từ những động cơ chính trị thầm kín hơn là những động cơ nhân đạo mà họ tuyên bố.
