Cuộc tranh luận trực tiếp hôm 29-9 giữa đương kim Tổng thống Mỹ Donald Trump và ứng cử viên Tổng thống của đảng Dân chủ Joe Biden đã trở thành trò cười và màn trình diễn lố bịch khi cả hai cùng liên tục công kích nhau. Cũng từ đây, người ta thấy rõ hai ứng viên có nhiều quan điểm trái ngược nhau, thậm chí là đối lập trong một loạt vấn đề nóng của nước Mỹ.
Quan hệ đối ngoại
Ngay sau khi nhậm chức năm 2017, Tổng thống Donald Trump đã công bố kế hoạch rút khỏi Hiệp định và đàm phán Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Sau đó, Mỹ rút lui khỏi nhiều tổ chức đa phương, quốc tế. Bên cạnh đó, ông Donald Trump còn thực hiện một loạt các động thái khó lường về thương mại, bao gồm cả việc áp thuế đối với các đồng minh như Liên minh châu Âu (EU); tham gia vào một cuộc chiến thương mại kéo dài 2 năm với Trung Quốc, áp đặt một loạt thuế quan trả đũa leo thang gây ảnh hưởng đến nông dân, nhà nhập khẩu và nhà sản xuất Mỹ…
Nhiều chính trị gia đảng Dân chủ đã chỉ trích chính sách đối ngoại của chính quyền Donald Trump là yếu kém, làm mất vị thế của Mỹ. Vì vậy, lập luận trọng tâm trong chiến dịch tranh cử Tổng thống của ứng viên Joe Biden là ông có nhiều kinh nghiệm về chính sách đối ngoại từ 8 năm phục vụ tại Nhà Trắng và từ việc đi khắp thế giới với tư cách là Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện. Hồi tháng 6, ông Joe Biden cam kết sẽ tìm cách khôi phục các chuẩn mực quốc tế và “đặt nước Mỹ trở lại vị trí đầu bảng”. Ông Joe Biden dự định sẽ tổ chức và tham gia các hội nghị thượng đỉnh, nơi ông kêu gọi các nền dân chủ trên thế giới, các tổ chức phi chính phủ và tập đoàn, đặc biệt là các công ty truyền thông xã hội và công nghệ – tìm kiếm một chương trình nghị sự chung để bảo vệ các giá trị chung của họ.
Chăm sóc y tế
Theo quan điểm của ông Joe Biden, nước Mỹ đang đối mặt với khủng hoảng y tế trầm trọng mà điển hình là đại dịch COVID-19. Chỉ trích những biện pháp ứng phó chậm chạp của Nhà Trắng, kế hoạch của cựu Phó Tổng thống Joe Biden là xét nghiệm miễn phí cho tất cả dân Mỹ; thuê 100.000 người để theo dõi các hoạt động, di chuyển của những người bị nhiễm virus SARS-CoV-2 và sử dụng Đạo luật sản xuất phục vụ quốc phòng để tăng cường sản xuất thiết bị bảo hộ cho nhân viên y tế, vật tư thử nghiệm cùng các mặt hàng khác. Đồng thời, ứng cử viên đảng Dân chủ cũng công bố các bước được thiết kế để giúp doanh nghiệp và trường học mở cửa trở lại trong đó có hỗ trợ tài chính để giữ chân hoặc thuê lại công nhân; xây dựng cơ sở thanh toán thực hành tốt nhất cho các trường học và đảm bảo nghỉ phép có lương cho bất kỳ ai bị nhiễm COVID-19 hoặc những người đang chăm sóc người bị nhiễm virus. Ông Joe Biden còn khẳng định sẽ yêu cầu tất cả mọi người đeo khẩu trang ở nơi công cộng để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm.
Trong khi đó, Tổng thống Donald Trump ban đầu nói rằng không tin rằng việc đeo khẩu trang bắt buộc trên toàn quốc là cần thiết, nhưng vào tháng 7 ông lại tuyên bố “tất cả phải có khẩu trang”.
Nhập cư
Trong chiến dịch tranh cử năm 2016 của mình, ông Donald Trump đã đề xuất xây dựng một bức tường dọc theo biên giới Mỹ-Mexico và biến nó thành nguyên lý trong chính sách nhập cư của ông. Sau khi nhậm chức, ông ban hành một lệnh hành pháp đình chỉ việc nhập cảnh của những người từ một số quốc gia (đa số theo đạo Hồi) trong 90 ngày. Chính sách “không khoan nhượng” của chính quyền Donald Trump vào năm 2018, truy tố hình sự những người trưởng thành vượt biên trái phép đã dẫn đến hàng nghìn gia đình ly tán ở biên giới do cha mẹ bị giam giữ. Bên cạnh đó, Tổng thống đã đề xuất một hệ thống nhập cư dựa trên thành tích, tức là thiết lập một hệ thống tính điểm cho những người có thẻ xanh và hạn chế tài trợ cho vợ/chồng và con chưa thành niên. Ông Donald Trump cũng chính thức chấm dứt các biện pháp bảo vệ từ thời cựu Tổng thống Barack Obama đối với những người nhập cư không có giấy tờ được đưa vào đất nước khi còn nhỏ, một quyết định hiện đang được đưa lên Tòa án tối cao.
Ngược lại, ông Joe Biden bày tỏ quan điểm sẽ hỗ trợ con đường trở thành công dân cho những người nhập cư không có giấy tờ. Ông kêu gọi Quốc hội ngay lập tức cấp quyền công dân cho một số người nhập cư không có giấy tờ tùy thân được đưa đến Mỹ khi còn nhỏ. Quan điểm của cựu Phó Tổng thống là những người nhập cư không có giấy tờ và không có tiền án “không nên là trọng tâm của việc trục xuất”.
Cải cách lực lượng cảnh sát
Ông Joe Biden nói rằng ông không ủng hộ các vụ cảnh sát giết công dân George Floyd ở Minnesota và Breonna Taylor ở Kentucky… và ủng hộ ủng hộ các đề xuất tăng chi tiêu cho các chương trình xã hội tách biệt với ngân sách của cảnh sát địa phương; cung cấp trang thiết bị mới cho cảnh sát như gắn camera hành trình và đào tạo về cách tiếp cận trị an cộng đồng… Ông Joe Biden đã kêu gọi thêm 300 triệu USD tài trợ cho chương trình Dịch vụ lập chính sách hướng tới cộng đồng. Chương trình này sẽ cho phép nhiều nhân viên được thuê hơn và sẽ trả tiền cho việc đào tạo cảnh sát về các phương pháp tiếp cận chính sách cộng đồng.
Còn ông Donald Trump thì tuyên bố mình là “Tổng thống của luật pháp và trật tự”. Hồi tháng 6, ông đã ký một lệnh ban hành những cải cách khiêm tốn trong một động thái nhằm đối đầu với sự phản đối kịch liệt trước sự tàn bạo của cảnh sát, bao gồm một chương trình theo dõi, khuyến khích các địa phương cung cấp thông tin về các sĩ quan bị sa thải hoặc bị phát hiện vì sử dụng vũ lực quá mức. Bộ Tư pháp cũng sẽ kiểm tra các khoản tài trợ của liên bang đối với các sở cảnh sát, tăng cường đào tạo về các chương trình kết hợp nhân viên xã hội với cảnh sát để trả lời các cuộc gọi về sức khỏe tâm thần và tình trạng vô gia cư; ban hành chính sách ưu tiên ngăn chặn tình trạng tội phạm bạo lực gia tăng trên toàn quốc và nâng cao tinh thần của cảnh sát đường phố.
Khủng hoảng khí hậu
Quyết định của Tổng thống Donald Trump rút Mỹ khỏi hiệp định khí hậu Paris – một thỏa thuận mang tính bước ngoặt năm 2015 về các mục tiêu làm nóng lên toàn cầu, là một đòn giáng mạnh vào phản ứng toàn cầu đối với cuộc khủng hoảng khí hậu. Quyết định này đã gửi một thông điệp tới phần còn lại của thế giới rằng, Mỹ – nước có thể rời khỏi thỏa thuận một cách hợp pháp sớm nhất là vào năm 2020 sẽ không dẫn đầu cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu. Người đứng đầu cơ quan bảo vệ môi trường của Tổng thống Donald Trump tuyên bố đây không phải là ưu tiên hàng đầu của nước Mỹ. Chính quyền đã thu nhỏ hai di tích quốc gia của Utah; mở cửa khu bảo tồn động vật hoang dã quốc gia Bắc Cực của Alaska để thăm dò dầu khí, cũng như các vùng biển dọc theo bờ biển phía Đông và Thái Bình Dương. Đồng thời cơ quan này cũng tuyên bố sẽ không còn yêu cầu các công ty dầu khí lắp đặt màn hình để phát hiện rò rỉ khí mê-tan từ các giếng, bể chứa và đường ống mới.
Có suy nghĩa khác, hồi tháng 7, ông Joe Biden đề xuất chi 2 nghìn tỷ USD trong 4 năm cho các dự án năng lượng sạch và chấm dứt phát thải carbon từ các nhà máy điện vào năm 2035. Đề xuất mới của ứng viên Tổng thống đảng Dân chủ tham vọng hơn kế hoạch 10 năm trị giá 1,7 nghìn tỷ USD mà ông đã đưa ra trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ, bao gồm mục tiêu đạt được mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Tiêu chuẩn điện sạch 100% được đề xuất của ông vào năm 2035 được mô phỏng theo đề xuất ban đầu do Thống đốc Washington Jay Inslee đưa ra và sau đó được Thượng nghị sĩ bang Massachusetts Elizabeth Warren chấp thuận.
H.Chi
