Tiến sĩ Amber Holland là cộng tác viên nghiên cứu cấp cao và chuyên gia chiến lược truyền thông tại Trung tâm Samuel DuBois Cook về công bằng xã hội tại Đại học Duke mới đây có bài viết nghiên cứu về khoảng cách giàu nghèo giữa người da đen và da trắng và nguyên nhân gốc rễ của vấn đề này, chính là lịch sử phân biệt chủng tộc không công bằng của nước Mỹ.
Dữ liệu minh chứng rõ ràng cho thấy, khoảng cách giàu nghèo giữa các chủng tộc ở Hoa Kỳ vẫn dai dẳng và ngày càng gia tăng. Tại sao, sáu mươi năm rồi mà khoảng cách giữa các gia đình da đen và da trắng vẫn ngày càng lớn? Và chúng ta có thể làm gì để thu hẹp khoảng cách đó?
Các nhà nghiên cứu từ Trung tâm Samuel DuBois Cook về Công bằng xã hội tại Đại học Duke đã đặt ra mục tiêu giải quyết những câu hỏi này và vạch trần những quan niệm sai lầm phổ biến trong nghiên cứu mới của họ có tên “Làm rõ sự thật về bất bình đẳng về của cải giữa các chủng tộc”, (tham khảo tại đây ).
Khoảng cách giàu nghèo giữa các hộ gia đình da đen và da trắng không được cải thiện trong hơn 50 năm; trên thực tế còn nới rộng hơn. Theo dữ liệu của Cục Dự trữ Liên bang, từ năm 2019 đến năm 2022, chênh lệch thực sự trong khoảng cách giàu nghèo giữa các chủng tộc ở Hoa Kỳ đã tăng khoảng 23 phần trăm ở mức giữa và 16 phần trăm ở mức trung bình.
Tại sao khoảng cách giàu nghèo giữa các hộ gia đình da đen và da trắng không chỉ tồn tại mà còn ngày càng sâu sắc hơn?
Một quan điểm chính thống, được nhiều nhà kinh tế học nổi tiếng ủng hộ, cho rằng đó là do khoảng cách về vốn con người. Giáo dục nhiều hơn dẫn đến thu nhập cao hơn, cho phép tiết kiệm nhiều hơn và cuối cùng là nhiều của cải hơn. Theo logic, các hộ gia đình da đen có ít của cải hơn vì mức vốn con người thấp hơn của họ tạo ra thu nhập thấp hơn và ít tiền tiết kiệm hơn.
Quan điểm này cho rằng, để xóa bỏ khoảng cách giàu nghèo giữa các chủng tộc, trước tiên chúng ta phải xóa bỏ khoảng cách thu nhập.
Các tác giả của nghiên cứu mới này – Fenaba R. Addo, William A. Darity, Jr. và Samuel L. Myers, Jr. – chỉ ra một số sai sót trong logic đó, bao gồm:
- Những hộ gia đình da đen có bằng đại học có íttài sản hơn những hộ gia đình da trắng có người đứng đầu là người có bằng tốt nghiệp trung học hoặc GED.
- Các hộ gia đình da đen do người giữ chức vụ quản lý hoặc chuyên môn đứng đầu thường có thu nhập thấphơn đáng kể so với các hộ gia đình da trắng làm cùng nghề; trên thực tế, các hộ gia đình da đen giữ chức vụ quản lý hoặc chuyên môn thậm chí còn kiếm được ít hơn các hộ gia đình da trắng do người làm công ăn lương đứng đầu.
- Cuối cùng, các hộ gia đình da đen có thu nhập trung bình có tài sản íthơn một phần ba so với các hộ gia đình da trắng có cùng mức thu nhập.
Addo, phó giáo sư chính sách công tại Đại học North Carolina-Chapel Hill, cho biết. “Bất bình đẳng về của cải giữa người da đen và người da trắng vẫn tồn tại và đã gia tăng khi đại dịch bùng phát”.
Quan điểm chính thống tập trung vào thu nhập bỏ qua tác động quan trọng của tài sản thừa kế, mà các tác giả gọi là “chuỗi truyền tải liên thế hệ”. Các hộ gia đình da đen ít có khả năng nhận được thừa kế gia đình hoặc chuyển nhượng trong cơ thể sống, quà tặng được tặng khi người tặng vẫn còn sống như xe cộ, tiếp cận giáo dục hoặc nhà ở. Chỉ cần mong đợi một món quà hoặc thừa kế cho phép các gia đình da trắng thực hiện các khoản đầu tư rủi ro hơn, cung cấp sự đảm bảo cho các quyết định của họ và do đó làm sâu sắc thêm sự chia rẽ.
Các giải pháp chính sách nên tập trung trực tiếp vào việc giải quyết sự chênh lệch giàu nghèo giữa các chủng tộc thay vì chỉ cố gắng thu hẹp khoảng cách thu nhập.
Luật thuế liên bang cho phép các gia đình giàu có chuyển giao tài sản cho các thế hệ tương lai với chi phí thấp. Vì các chính sách này chủ yếu ưu tiên các gia đình da trắng, nên việc cải cách các quy tắc thừa kế có thể giúp thu hẹp khoảng cách giàu nghèo giữa các chủng tộc.
Hoa Kỳ có thể thực hiện cải cách như thế nào để xóa bỏ khoảng cách giàu nghèo giữa các chủng tộc mà không làm giảm sự giàu có của người da trắng?
Một giải pháp khác mà các tác giả đề xuất là bồi thường cho người Mỹ da đen có tổ tiên bị bắt làm nô lệ ở Hoa Kỳ. Kế hoạch toàn diện nhất cho việc này không liên quan đến việc tịch thu tài sản của người da trắng.
Chìa khóa để thu hẹp khoảng cách giàu nghèo bắt đầu bằng việc thừa nhận nguồn gốc của nó – lịch sử phân biệt chủng tộc không công bằng của nước Mỹ và sự chuyển giao tài sản không đồng đều giữa các gia đình da trắng và da đen ở Mỹ qua nhiều thế hệ.
