HOA KỲ LÀ MỘT LÒ MỔ, MỘT CỖ MÁY GIẾT NGƯỜI HÀNG LOẠT

Được sự giới thiệu của nhà giáo dục Mỹ Mark A. Ashwill, ông Ngô Mạnh Hùng đã biên dịch bài viết cùng tên của tác giả Tom Engelhardt đăng trên trang TomDispatch. Đọc bài viết này cho ta hình dung vì sao “cỗ máy giết người” khắp thế giới đó có thể sản sinh, nuôi dưỡng được ở Hoa Kỳ.
Tom Engelhardt đã tạo và điều hành trang web TomDispatch.com . Ông cũng là người đồng sáng lập Dự án Đế chế Mỹ và là tác giả của cuốn lịch sử được đánh giá cao về chiến thắng của người Mỹ trong Chiến tranh Lạnh, Văn hóa Chiến thắng Kết thúc . Là thành viên của Type Media Center , cuốn sách thứ sáu và mới nhất của ông ấy là A Nation Unmade by War .Link bài viết https://tomdispatch.com/slaughter-central/

Ban Biên tập xin giới thiệu tới độc giả:

===

Vào thời điểm bạn đọc bài viết này, nó đã bị lỗi thời. Lý do rất đơn giản: bất kể tôi có mô tả tình trạng lộn xộn là như thế nào, thì với rất nhiều vũ khí của Mỹ trong thế giới của chúng ta, không có cách nào để có thể theo kịp, dù có dẫn chứng rất nhiều các vụ giết người hàng loạt ở đây, cũng hầu như không có cách nào để kịp cập nhật.

Trên hành tinh của chúng ta, Mỹ là hoàng đế của vũ khí, ngay cả khi chúng ta thường không có sự thống nhất với nhau, thì thực sự cũng không ai có nhận xét khác về điều đó. Các tài phiệt Mỹ và các nhà sản xuất vũ khí đồng hành cùng họ luôn mơ ước, sản xuất và bán vũ khí, trong nước và quốc tế, theo một phong cách chưa từng có. Bạn chắc chắn sẽ bị sốc khi biết rằng năm nhà sản xuất vũ khí hàng đầu trên hành tinh – Lockheed Martin, Boeing, Northrop Grumman, Raytheon và General Dynamics – đều đặt tại Hoa Kỳ. Nói cách khác, chúng ta là một quốc gia giết người, một cỗ máy giết người hàng loạt, trung tâm giết mổ.

Và như chúng ta đã biết kể từ khi Mỹ thả bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki vào tháng 8 năm 1945, còn có nhiều điều tồi tệ hơn thế đã xảy ra. Rốt cuộc, trong giấc mơ quá nóng bỏng của cả những nhà sản xuất vũ khí và các nhà hoạch định của Lầu Năm Góc, sự tàn sát từ lâu đã được lập trình trên quy mô cả hành tinh, đơn cử như tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) mới nhất được tạo ra bởi Northrop Grumman với chi phí ít nhất 100 tỷ đô la. Mỗi phương tiện hủy diệt tối thượng trong tương lai đó được mô tả tốc độ giết người chỉ như “chiều dài của một làn bowling”, và điện tích hạt nhân mà nó mang theo sẽ mạnh hơn ít nhất 20 lần so với quả bom nguyên tử ném xuống Hiroshima. Tên lửa đó có khả năng một ngày nào đó sẽ được phóng đi 6.000 dặm và giết chết hàng trăm ngàn người với mỗi đầu đạn. Không quân Hoa Kỳ đã lên kế hoạch đặt hàng 600 đầu đạn như thế.

Vào cuối thập kỷ này, loại ICBM mới đó dự kiến sẽ được bổ sung vào kho vũ khí hạt nhân vô song của Mỹ – mà vào thời điểm hiện tại nó đã có 3.800 đầu đạn. Và với thực tế đó, chúng ta hãy dành một chút thời gian tìm hiểu ở đây.

Có thể là hình ảnh về 1 người và văn bản

KHI CÓ SÚNG – HÃY LÊN ĐƯỜNG

Trước khi chúng ta ra nước ngoài hoặc suy nghĩ về việc sử dụng vũ khí phù hợp để tiêu diệt hành tinh này (hoặc ít nhất là tiêu diệt sự sống của con người trên đó), hãy bắt đầu xem xét ngay tại Hoa Kỳ đã. Rốt cuộc, chúng ta đang sống trong một đất nước mà người dân được trang bị số lượng vũ khí tính theo đầu người vượt quá số đầu ngón tay của họ với nhiều loại súng ống tiên tiến hơn những gì chúng ta có thể tưởng tượng được. Các con số thật tuyệt vời: ngay cả trước khi đại dịch bùng phát, lượng mua súng đã tăng vọt lên mức kỷ lục – khoảng 23 triệu khẩu (tăng 64% so với doanh số năm 2019) – thường dân Mỹ đã sở hữu gần 400 triệu khẩu súng, nghĩa là chiếm khoảng 40% tổng số vũ khí trong tay dân thường trên toàn cầu, hoặc nhiều hơn số súng của 25 quốc gia xếp liền sau Hoa Kỳ cộng lại.

Và nếu điều đó không làm bạn bối rối, hãy lưu ý rằng các phiên bản của những vũ khí đó trong tay công chúng đang trở nên quân sự hóa và mạnh mẽ hơn bao giờ hết, phổ biến là súng trường bán tự động AR-15, chứ không chỉ là loại súng ngắn cỡ 22 ly. Và cũng nên nhớ rằng, trong những năm qua, số người chết vì những loại vũ khí đó ở đất nước này đã tăng lên đáng kinh ngạc. Như Nicholas Kristof, nhà báo phụ trách chuyên đề của New York Times, đã viết gần đây: “Nhiều người Mỹ đã chết vì súng, chỉ tính từ năm 1975 đến nay, bao gồm cả giết người, tự tử và tai nạn, tổng số là hơn 1,5 triệu người, nhiều hơn tất cả số người chết trong các cuộc chiến của lịch sử Hoa Kỳ, kể từ Chiến tranh Cách mạng Mỹ (tổng cộng khoảng 1,4 triệu người)”.

Trong thời thơ ấu, một trong những chương trình truyền hình yêu thích của tôi có tên Have Gun – Will Travel. Nhân vật trung tâm của nó là một người lính đánh thuê có vũ trang được lãng mạn hóa ở miền Tây hoang dã và bản nhạc phim mang chủ đề của nó – vẫn còn đọng lại trong đầu tôi (nơi mà ngày nay đã chứa thêm rất nhiều thứ khác) – bắt đầu bằng các câu:

“Mang súng và lên đường là hình ảnh của đàn ông chân chính

Một hiệp sĩ không cần áo giáp ở vùng đất man rợ

Khẩu súng bắn nhanh của anh ta rít lên trong gió

Paladin – đó là một người lính may mắn”.

Con số đáng kinh ngạc về sở hữu vũ khí của người Mỹ giờ đây chính là phiên bản ngày càng tồi tệ hơn của Paladin. Nhờ vào một ngành công nghiệp súng phần lớn không được kiểm soát, họ được trang bị vũ khí nhiều hơn bất cứ công dân nào khác trên hành tinh này, thậm chí ở một nơi xa xôi, xếp thứ hai về bạo lực: dân chúng của Yemen, một đất nước bị tàn phá bởi chiến tranh bất tận. Tiêu đề của các chương trình truyền hình giờ đây bị ảnh hưởng bởi toàn bộ nền văn hóa của chúng ta, cho dù chúng ta đang nói về những Paladin thời hiện đại đi du lịch đến một loạt cửa hàng súng đạn ở Atlanta; Boulder, Colorado; Orange, California; Baltimore; Rock Hill, Nam Carolina.

Hãy nhớ rằng Hiệp hội Súng trường Quốc gia đã luôn bảo vệ quyền sở hữu vũ khí của người Mỹ, trong đó một phần viện dẫn lý do về truyền thống săn bắn của đất nước này. Chà, những ngày này, một số lượng đáng kinh ngạc người Mỹ, được trang bị đến tận răng, đã tham gia các đoàn săn bắn đó. Trò chơi mà họ lựa chọn không phải là hươu hay thậm chí là sói và gấu xám (2 loài đang được bảo vệ), mà là con mồi cuối cùng: những con người khác – và nhiều khi lại là chính họ (vào năm 2020, kỷ lục mới không chỉ là gần 20.000 người Mỹ chết vì bạo lực súng đạn mà còn có 24.000 người khác sử dụng súng để tự sát).

Khi tỷ lệ tiêm chủng Covid-19 bắt đầu tăng lên mức đáng kể ở đất nước này và ngày càng có nhiều địa điểm công cộng mở cửa trở lại, thì những vụ giết người hàng loạt (được định nghĩa là các vụ có 4 người chết trở lên ở một nơi công cộng) đầu tiên trong thời kỳ đại dịch – ở Atlanta và Boulder – liên tục xuất hiện trên tin tức thời sự. Tuy nhiên, ý nghĩ cho rằng rằng sự thôi thúc người Mỹ sử dụng vũ khí giết người đã giảm bớt hoặc được dừng lại, thậm chí chỉ trong một thời gian ngắn, nhờ Covid-19, đã chứng tỏ một bản năng sát nhân thể hiện qua các vụ giết người đầu tiên đã xảy ra ngay khi tạm kết thúc cách ly.

Vào thời điểm mà rất nhiều địa điểm công cộng như trường học bị đóng cửa hoặc việc mở cửa thực sự bị hạn chế, nếu bạn lấy tiêu chí đánh giá của mình không phải là chủ ý giết người hàng loạt mà chỉ ở mức độ là các vụ xả súng hàng loạt (được định nghĩa là bốn người trở lên bị thương hoặc bị giết), thì ngay trong đại dịch năm 2020 cũng đã chứng minh kỷ lục 12 tháng hỗn loạn vũ trang. Trên thực tế, những vụ xả súng hàng loạt như vậy thực sự đã tăng 47%. Như USA Today đã mô tả: “Vào năm 2020, Hoa Kỳ đã báo cáo 611 vụ xả súng hàng loạt khiến 513 người chết và 2.543 người bị thương. Trong năm 2019, có 417 vụ xả súng hàng loạt với 465 người chết và 1.707 người bị thương”. Ngoài ra, trong cùng năm đó, theo dự báo dựa trên dữ liệu của FBI, đã có nhiều hơn 4.000 đến 5.000 vụ giết người bằng súng so với bình thường, chủ yếu ở các cộng đồng da màu nội thành.

Trong 73 ngày đầu tiên nhiệm kỳ tổng thống của Joe Biden, đã có 5 vụ xả súng hàng loạt và hơn 10.000 người chết liên quan đến súng đạn. Trong kỷ nguyên Covid-19, đây là mô hình mà quốc gia “đặc biệt nhất” trên thế giới (như các chính trị gia Mỹ của cả hai đảng thường gọi quốc gia này) đã đặt ra cho phần còn lại của hành tinh. Nói cách khác, cho đến nay vào năm 2020 và 2021, đã có hai đại dịch đồng thời xảy ra ở Mỹ: Covid-19 và súng đạn.

Và mặc dù việc vũ khí hóa công dân của chúng ta và những cuộc tàn sát đi cùng với nó chắc chắn gây được sự chú ý – Tổng thống Biden gần đây chỉ gọi đó là “một sự bối rối quốc tế” – đây là điều kỳ lạ: khi báo cáo về một loạt các vụ giết người và ngành công nghiệp vũ khí gây ra nó, rất ít người ở đây nghĩ rằng nó bao gồm cả những cái chết và những thương tích khác mà kẻ phải chịu trách nhiệm là quân đội Mỹ thông qua “các cuộc chiến tranh vĩnh viễn” của thế kỷ này bên ngoài biên giới của chúng ta. Họ cũng không coi việc vận chuyển và bán vũ khí khổng lồ của Mỹ cho các quốc gia khác là quá đủ để dẫn đến điều tương tự. Nói cách khác, một bức tranh toàn cảnh về cuộc tàn sát trên toàn nước Mỹ – đó là một cụm từ phù hợp – vẫn còn thiếu trong thực tế.

THAM GIA VÀO THỊ TRƯỜNG VŨ KHÍ

Trong thực tế, trên bình diện quốc tế, khó có thể bớt lo lắng khi nói đến đất nước và số lượng vũ khí khổng lồ này. Đối với việc vũ trang cho công dân của mình, khi so sánh việc trang bị vũ khí ở các quốc gia khác, Washington không có đối thủ. Họ là đại lý vũ khí được nhiều người lựa chọn trên khắp thế giới. Đúng vậy, ngành công nghiệp súng đạn của Hoa Kỳ sản xuất tất cả các loại súng cho đất nước này cũng như bán rất nhiều ra nước ngoài và trong những năm cầm quyền của Trump, việc mua bán như vậy đã dễ hoàn thành hơn (cũng như việc bán máy bay không người lái của Hoa Kỳ cho “các chính phủ kém ổn định”). Khi nói đến vũ khí bán tự động như AR-15 hay thậm chí là súng phóng lựu và súng phun lửa, các nhà sản xuất vũ khí của đất nước này thậm chí không cần đến cả giấy phép của Bộ Ngoại giao, khi mà giấy phép của Bộ Thương mại dễ lấy hơn, để hoàn thành việc mua bán như vậy, ngay cả đối với các quốc gia vẫn bị cáo buộc là lạm dụng. Kết quả là, lấy một ví dụ: riêng xuất khẩu súng ngắn bán tự động xuất ra nước ngoài đã tăng 148% vào năm 2020.

Nhưng điều tôi đặc biệt quan tâm ở đây là những mặt hàng có giá trị lớn mà 5 nhà sản xuất vũ khí hàng đầu của tổ hợp công nghiệp-quân sự nói trên sản xuất. Về việc bán máy bay chiến đấu phản lực như F-16 và F-35, xe tăng và các loại xe bọc thép khác, tàu ngầm (cũng như vũ khí chống tàu ngầm), bom và tên lửa hủy diệt, cùng những thứ khác, chúng ta bỏ các đối thủ cạnh tranh gần ngang hàng cũng như các đồng minh chế tạo vũ khí của chúng ta trong bụi rậm. Washington là nhà cung cấp lớn nhất cho 20 trong số 40 nước nhập khẩu vũ khí lớn nhất trên hành tinh.

Khi nói đến việc cung cấp vũ khí chiến tranh, Mỹ dẫn trước tất cả các đối thủ của mình trong suốt lịch sử, đặc biệt là ở Trung Đông bị chiến tranh tàn phá và hủy diệt. Ở đó, từ năm 2015 đến năm 2019, nó đã chiếm gần một nửa thị trường vũ khí. Không có gì ngạc nhiên khi Ả Rập Xê Út luôn là khách hàng lớn nhất, tất nhiên, điều này chỉ càng làm dấy lên cuộc nội chiến tàn khốc ở Yemen, nơi vũ khí của Mỹ gây ra cái chết của hàng chục nghìn dân thường. Như chuyên gia Lầu Năm Góc William Hartung đã viết trong những năm đó: lượng vũ khí của Hoa Kỳ cung cấp cho khu vực này đã tăng lên “gần ba lần số vũ khí mà Nga cung cấp cho MENA (Trung Đông và Bắc Phi), gấp năm lần những gì Pháp đóng góp, 10 lần so với những gì Vương quốc Anh xuất khẩu và 16 lần của Trung Quốc”. Một điều trớ trêu là thường xuyên, như ở Iraq và Yemen, một lượng lớn trong số vũ khí đó cuối cùng lại rơi vào tay những người bị Mỹ phản đối, thậm chí cáo buộc là khủng bố.

Trên thực tế, vào năm 2020, doanh số bán vũ khí của Hoa Kỳ ở nước ngoài đã tăng thêm 2,8%, lên 178 tỷ USD. Mỹ hiện cung cấp vũ khí cho không dưới 96 quốc gia và kiểm soát 37% thị trường vũ khí toàn cầu (chẳng hạn, chỉ riêng Lockheed Martin đã thu về 47,2 tỷ USD doanh số bán hàng như vậy vào năm 2018, tiếp theo là 4 nhà sản xuất vũ khí khổng lồ khác của Mỹ và, ở vị trí thứ sáu, là công ty quốc phòng Anh BAE.

Đây chính là nguyên nhân của tình trạng lộn xộn sắp xảy ra, phiên bản quốc tế của sự tăng vọt về doanh số bán vũ khí trong nước và các vụ giết người đi kèm với nó. Rốt cuộc, trong những năm này, số người chết vì vũ khí của Mỹ ở các nước như Afghanistan và Yemen đã tăng lên đáng kể. Và lấy một ví dụ nữa: vũ khí, đạn dược và thiết bị được bán hoặc trao cho chế độ tàn bạo của Rodrigo Duterte với quân đội và cảnh sát Philippines đã dẫn đến rất nhiều cái chết (đặc biệt là trong “cuộc chiến chống ma túy”) mà không ai đếm xỉa đến.

Chưa hết, ngay cả khi kết hợp với những người chết tại Mỹ ở đây, tất cả những vụ tàn sát bằng vũ khí vẫn chưa đạt được một kỷ lục đầy đủ khi Mỹ vẫn là một cỗ máy giết người hàng loạt trên quy mô toàn cầu.

XUẤT KHẨU CHIẾN TRANH

Đến nay, Hoa Kỳ có khoảng 800 căn cứ quân sự trên khắp thế giới và gần 200.000 quân nhân đóng quân ở nước ngoài (riêng Trung Đông có khoảng 60.000 quân nhân). Nó có một chương trình ám sát bằng máy bay không người lái kéo dài từ Afghanistan qua Trung Đông mở rộng đến Châu Phi, một loạt “cuộc chiến vĩnh viễn” và các cuộc xung đột liên quan trên cùng vùng đất đó, và một lực lượng Hải quân khổng lồ với các nhóm đặc nhiệm tàu sân bay lớn tuần tra khắp trên biển cả. Nói cách khác, trong thế kỷ này, nó là nguyên nhân gây ra số lượng lớn người chết và bị thương mà hầu hết chưa đếm được nhưng chắc chắn là rất đáng kể. Hay nói một cách khác nữa, nó là một cỗ máy bắn giết hàng loạt ở nước ngoài.

Tuy nhiên, không giống như ở Hoa Kỳ, có rất ít cách để đưa ra số liệu về những người đã chết. Lấy một ví dụ, Dự án nghiên cứu về Chi phí Chiến tranh của Đại học Brown đã ước tính rằng, từ đầu cuộc xâm lược Afghanistan năm 2001 đến cuối năm 2019, ít nhất 801.000 người, 40% trong số đó là dân thường, đã thiệt mạng trong cuộc chiến “chống khủng bố” của Washington ở Afghanistan, Iraq, Pakistan, Yemen và những nơi khác. Tất nhiên, không phải tất cả những người đó đều bị quân đội Mỹ trực tiếp giết chết. Trên thực tế, một số nạn nhân thậm chí còn là lính Mỹ và nhà thầu quân sự tư nhân. Tuy nhiên, các số liệu rõ ràng là khá lớn. Lấy một ví dụ rất dễ hiểu: từ tháng 12 năm 2001 đến tháng 12 năm 2013 trên TomDispatch, tôi đã thống kê số đám cưới dân sự bị lực lượng không quân Hoa Kỳ không kích ở Afghanistan, Iraq và Yemen. Tôi đã có thông tin về 8 vụ được ghi chép đầy đủ với số người chết là gần 300 người, bao gồm cô dâu, chú rể, ban nhạc và cả các giáo sỹ.

Tương tự, tháng 12 năm ngoái, Neta Crawford của Dự án Chi phí Chiến tranh đã công bố một báo cáo về số lượng dân thường Afghanistan thiệt mạng do các cuộc không kích của Mỹ trong những năm Trump cầm quyền đã ngày càng gia tăng. Cô nhận thấy rằng vào năm 2019, chẳng hạn, “các cuộc không kích đã giết chết 700 dân thường – nhiều hơn bất kỳ năm nào khác kể từ đầu cuộc chiến”. Nhìn chung, số dân thường được ghi nhận thiệt mạng do các cuộc không kích trực tiếp của Mỹ trong những năm chiến tranh là hàng chục nghìn người, số người bị thương còn cao hơn. Những con số đó chưa bao gồm những người thiệt mạng do các cuộc không kích ở Afghanistan bằng máy bay do Mỹ cung cấp cho các lực lượng khác nhau. Và hãy nhớ rằng, đó chỉ là những thường dân bị cáo buộc là Taliban hoặc các lực lượng kẻ thù khác.

Tương tự, hàng chục nghìn dân thường khác đã thiệt mạng do các cuộc không kích của Mỹ trên các phần còn lại của Trung Đông và Bắc Phi. Cục Báo chí Điều tra, chuyên theo dõi các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ trong nhiều năm, ước tính rằng, ở Afghanistan, Pakistan, Somalia và Yemen, vào năm 2019, các cuộc tấn công như vậy đã giết chết “từ 8.500 đến 12.000 người, bao gồm 1.700 dân thường – trong đó 400 người là trẻ em”.

Và điều đó, tất nhiên, mới chỉ là số người chết trong các cuộc xung đột của nước Mỹ trong thời gian gần đây. Hay nói theo một cách khác, trong thế kỷ này, quân đội Hoa Kỳ đã là một loại Paladin toàn cầu. Phương châm của nó rất rõ ràng là “có súng, hãy lên đường chinh phạt”, và lực lượng của nó cùng các chư hầu của nó (thường được cung cấp vũ khí của Mỹ) chắc chắn đã giết chết một số lượng lớn người dân trong các cuộc xung đột tàn phá các cộng đồng trên một phần đáng kể của hành tinh, đồng thời buộc khoảng 37 triệu người phải bỏ quê hương đi tị nạn.

Bây giờ, hãy quay trở lại với những người Mỹ đã bị bắn hạ ngay trên đất nước Hoa Kỳ, và nghĩ về tất cả những thứ này như một loại vải được vũ khí hóa, dệt một cách kỹ càng, một nền văn hóa súng đạn do Mỹ độc quyền trải dài trên toàn cầu, cũng như một cỗ máy giết người chiến tới ba phần tư số nạn nhân bị sát hại bằng súng trên thế giới. Nhiều khi các vụ xả súng hàng loạt và giết người công khai đôi khi có thể chiếm ưu thế trên tin tức ở đây, nhưng nhận thức đầy đủ về thiệt hại do việc vũ khí hóa nền văn hóa của chúng ta vẫn hiếm khi được quan tâm đúng mức. Nếu dư luận quan tâm, họ sẽ thấy Hoa Kỳ thực sự trông như một trung tâm giết mổ.

Như bài hát Have Gun – Will Travel nói trên đã kết thúc bằng những lời:

“Paladin, Paladin,

bạn lang thang nổ súng ở đâu?

Paladin, Paladin,

Xa, xa quê hương.

Xa, xa nhà – và cả gần, gần nhà – cần như vậy”.

Hiếu Ngọc (st)