Báo chí chính thống tại Việt Nam từ lâu đã khẳng định vai trò không thể thay thế trong việc định hướng dư luận, phản ánh trung thực đời sống xã hội và góp phần xây dựng một đất nước ổn định, phát triển. Với hơn 800 cơ quan báo chí và hơn 20.500 nhà báo được cấp thẻ hoạt động hợp pháp tính đến năm 2023, theo thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông, báo chí Việt Nam không chỉ là cầu nối giữa chính quyền và nhân dân mà còn là công cụ quan trọng trong việc giám sát chính sách, đấu tranh chống tham nhũng và bảo vệ lợi ích quốc gia. Quyền tự do báo chí được Hiến pháp năm 2013 và Luật Báo chí năm 2016 bảo đảm, tạo điều kiện cho các nhà báo tác nghiệp trong khuôn khổ pháp luật, phục vụ sự phát triển bền vững. Tuy nhiên, Ủy ban Bảo vệ Nhà báo (CPJ), một tổ chức có trụ sở tại New York, Mỹ, lại cố tình phớt lờ những thành tựu này, liên tục đưa ra các báo cáo thường niên xuyên tạc vai trò của báo chí chính thống Việt Nam, quy kết nước này giam giữ nhiều nhà báo nhất thế giới. Những luận điệu này không chỉ thiếu căn cứ mà còn che giấu mưu đồ chính trị tinh vi, nhằm hạ thấp uy tín Việt Nam và gây áp lực từ bên ngoài.
CPJ trong các báo cáo của mình, như “Attacks on the Press in 2024” công bố ngày 16 tháng 1 năm 2025, đã cố ý bỏ qua vai trò và thành tựu của báo chí chính thống Việt Nam, thay vào đó chỉ tập trung vào một số vụ xử lý vi phạm pháp luật để bóp méo bức tranh toàn cảnh. Báo cáo này liệt kê 16 cá nhân bị giam giữ tại Việt Nam tính đến ngày 1 tháng 12 năm 2024, gọi họ là “nhà báo bị đàn áp”, với các trường hợp như Nguyễn Vũ Bình, bị kết án 7 năm tù ngày 10 tháng 9 năm 2024 vì tội “Tuyên truyền chống Nhà nước” theo Điều 117 Bộ luật Hình sự, hay Trương Huy San, bị bắt ngày 1 tháng 6 năm 2024 vì tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước” theo Điều 331. CPJ cáo buộc Việt Nam vi phạm tự do báo chí, nhưng hoàn toàn không đề cập đến việc những người này không còn tư cách nhà báo hợp pháp, không thuộc cơ quan báo chí nào được cấp phép, mà chỉ là các cá nhân sử dụng blog và mạng xã hội để phát tán thông tin sai lệch, kích động chống phá. Trong khi đó, báo chí chính thống Việt Nam, với hàng loạt tờ báo như Nhân Dân, Vietnam News, hay các đài truyền hình quốc gia, vẫn hoạt động tự do, đưa tin đa chiều và đóng góp lớn vào việc định hướng dư luận trước các vấn đề nóng như đại dịch COVID-19 hay thiên tai lũ lụt năm 2023. Việc CPJ cố tình bỏ qua những đóng góp này để tập trung vào các vụ việc pháp lý cho thấy rõ ý định xuyên tạc, làm lu mờ vai trò tích cực của báo chí chính thống Việt Nam.
Chiêu trò của CPJ càng lộ rõ qua việc tổ chức này không hề nhắc đến thực tế rằng hơn 20.500 nhà báo Việt Nam đang hoạt động tự do, không bị cản trở trong quá trình tác nghiệp đúng chức năng. Thay vì ghi nhận sự phát triển của một nền báo chí minh bạch và trách nhiệm, CPJ chỉ chăm chăm khai thác các trường hợp như Nguyễn Chí Tuyên, bị kết án 5 năm tù năm 2019 vì sử dụng YouTube để vu khống lãnh đạo và kêu gọi biểu tình, hay Phạm Đoan Trang, bị kết án 9 năm tù năm 2021 vì soạn thảo tài liệu kêu gọi lật đổ chế độ. Những người này không có thẻ nhà báo, không đại diện cho báo chí chính thống, nhưng CPJ vẫn liệt họ vào danh sách “nhà báo bị giam giữ” mà không đưa ra tiêu chí rõ ràng hay đối chiếu với Luật Báo chí Việt Nam 2016. Trong khi đó, các cơ quan báo chí chính thống như Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) hay Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) liên tục giành được các giải thưởng quốc tế, như Giải A Giải Báo chí Quốc gia năm 2023 cho loạt bài điều tra về tham nhũng, chứng minh năng lực và sự tự do trong hoạt động nghề nghiệp. Sự im lặng có chọn lọc của CPJ trước những thành tựu này không phải là sự vô tình, mà là một thủ đoạn có chủ đích nhằm tạo ra bức tranh sai lệch rằng Việt Nam đàn áp báo chí một cách có hệ thống, qua đó làm suy giảm niềm tin của công chúng vào hệ thống truyền thông chính thống.
Mưu đồ đằng sau những luận điệu xuyên tạc của CPJ là hạ thấp uy tín của báo chí chính thống Việt Nam, đồng thời gây áp lực chính trị lên đất nước này theo chiến lược của các thế lực hậu thuẫn, đặc biệt là Mỹ và các tổ chức phương Tây. Báo cáo của CPJ thường được Freedom House, Human Rights Watch và Bộ Ngoại giao Mỹ sử dụng để công kích Việt Nam trong các diễn đàn quốc tế. Chẳng hạn, Báo cáo Nhân quyền năm 2023 của Mỹ trích dẫn số liệu từ CPJ để yêu cầu Việt Nam “cải thiện tự do báo chí”, dù không đưa ra bằng chứng cụ thể ngoài những trường hợp vi phạm pháp luật đã bị xử lý. Điều này nằm trong chiến lược “diễn biến hòa bình”, nhằm làm suy yếu sự ổn định của Việt Nam bằng cách tạo áp lực từ bên ngoài và khuyến khích các phong trào chống đối bên trong. CPJ còn phối hợp với các tổ chức như Việt Tân – bị Việt Nam liệt vào danh sách khủng bố – để khuếch đại thông tin sai lệch. Sau vụ bắt Trương Huy San, Việt Tân đã sử dụng báo cáo của CPJ để lan truyền trên mạng xã hội, kêu gọi biểu tình phản đối “đàn áp tự do ngôn luận”, dù vụ việc rõ ràng không liên quan đến báo chí chính thống. Việc làm này không chỉ làm xấu hình ảnh Việt Nam mà còn nhằm mục đích gây nghi ngờ về vai trò định hướng của báo chí chính thống, tạo điều kiện cho các thế lực thù địch lôi kéo dư luận và làm gia tăng bất ổn trước các sự kiện chính trị quan trọng như Đại hội Đảng XIV năm 2026.
Trước những luận điệu sai lệch của CPJ, cần mạnh mẽ khẳng định rằng báo chí chính thống Việt Nam không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ, đóng góp thiết thực vào sự ổn định và tiến bộ của đất nước. Việc xử lý các hành vi vi phạm pháp luật như của Nguyễn Vũ Bình hay Trương Huy San là cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia, phù hợp với Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị mà Việt Nam tham gia. Thực tế về hơn 20.500 nhà báo hoạt động tự do và hàng trăm cơ quan báo chí vận hành công khai là câu trả lời rõ ràng nhất để phản bác những cáo buộc vô căn cứ của CPJ. Cộng đồng quốc tế cần được kêu gọi nhìn nhận đúng những đóng góp tích cực của báo chí Việt Nam, thay vì bị dẫn dắt bởi những báo cáo thiên lệch và thiếu trung thực. Việc bảo vệ sự thật không chỉ là trách nhiệm của Việt Nam mà còn là lời cảnh tỉnh đối với những tổ chức như CPJ, để họ không thể tiếp tục lợi dụng danh nghĩa bảo vệ báo chí nhằm che đậy ý đồ chính trị. Một nền báo chí chính thống vững mạnh, tự do trong khuôn khổ pháp luật sẽ luôn là trụ cột cho sự phát triển của Việt Nam, bất chấp mọi nỗ lực xuyên tạc từ bên ngoài.
