Ngày 18/2/2023, tờ báo điện tử NachDenk Seiten đăng bài báo cảnh báo về tình trạng bất bình đẳng trên thế giới gia tăng nhanh chóng.
Bài báo cho biết, trong thập kỷ qua, giới siêu giàu đã tích lũy được 50% tài sản mới tạo ra và tài sản của họ đã tăng thêm 2,7 tỷ USD mỗi ngày, trong khi hơn 1,7 tỷ người lao động sống ở các quốc gia, nơi lạm phát đang tăng nhanh hơn mức lương. Đánh thuế cao hơn đối với giới siêu giàu và các tập đoàn lớn là một lối thoát cho nhiều cuộc khủng hoảng mà thế giới hiện đang phải đối mặt – báo cáo mới của tổ chức phi chính phủ Oxfam, ở Mỹ Latinh và Caribe, tài sản của các triệu phú tăng 21%, nhanh gấp 5 lần so với tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của khu vực, vốn tăng 3,9%, trong khi 12 triệu người rơi vào cảnh nghèo đói cùng cực do hậu quả của cuộc khủng hoảng bùng phát bởi đại dịch; đồng thời, 30 triệu phú đã gia tăng tài sản của họ đến mức trở thành siêu giàu.
Tài liệu trên được công bố tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos cho thấy sự bất bình đẳng cực độ mà thế giới phải trải qua, nơi 1% người giàu nhất đã bòn rút khoảng 50% của cải mới được tạo ra và lưu ý rằng việc tăng thuế đối với sự giàu có lên đến 5 phần trăm triệu phú và tỷ phú có thể huy động được 1,7 nghìn tỷ đô la hàng năm, giúp hai tỷ người thoát nghèo.
Ít nhất 700 triệu người lao động sống ở các quốc gia nơi lạm phát tăng nhanh hơn tốc độ tăng lương và hơn 820 triệu người trên thế giới (một phần mười dân số) bị đói. Phụ nữ và trẻ em gái thường ăn cuối cùng và với số lượng ít hơn. Họ đại diện cho 60 phần trăm dân số bị đói trên thế giới. Theo Ngân hàng Thế giới, đây là mức tăng nghèo đói và bất bình đẳng lớn nhất giữa các quốc gia kể từ Thế chiến II.
Giới tinh hoa kinh doanh và chính trị tập trung tại khu nghỉ mát trượt tuyết của Thụy Sĩ trong bối cảnh mà sự giàu có cùng cực và nghèo đói cùng cực trên thế giới đã tăng lên đồng thời lần đầu tiên sau 25 năm. “Trong khi những người bình thường hy sinh hàng ngày cho những thứ thiết yếu như thức ăn, thì những người siêu giàu đã vượt qua cả những giấc mơ điên rồ nhất của họ. Chỉ sau hai năm, thập kỷ hiện tại đã định hình là thập kỷ tốt nhất cho các tỷ phú: một thập kỷ thịnh vượng kinh tế cho những người giàu nhất thế giới,” Gabriela Bucher, Giám đốc Điều hành của Oxfam Quốc tế cho biết.
“Tăng thuế đối với giới siêu giàu và các tập đoàn lớn là một cách thoát khỏi nhiều cuộc khủng hoảng mà chúng ta hiện đang phải đối mặt. Đã đến lúc bác bỏ quan niệm sai lầm rằng cắt giảm thuế cho những người giàu nhất cuối cùng sẽ mang lại lợi ích cho những người còn lại theo một cách nào đó. 40 năm cắt giảm thuế cho giới siêu giàu đã cho thấy rằng vô số đặc quyền này cuối cùng chỉ phục vụ cho họ,” bà nói thêm.
Kể từ năm 2020, với cuộc khủng hoảng đại dịch và chi phí sinh hoạt, 1% người giàu nhất đã tích trữ 26 nghìn tỷ đô la (63% tài sản mới được tạo ra), trong khi chỉ có 16 nghìn tỷ đô la (37%) đến được với phần còn lại của dân số thế giới. Đối với mỗi đô la của cải toàn cầu mới được trao cho một người nào đó trong 90 phần trăm dân số nghèo nhất thế giới, một tỷ phú đã bỏ túi 1,7 triệu đô la.
Sự tăng trưởng phi thường trong các lĩnh vực như năng lượng và thực phẩm một lần nữa khiến tài sản của những người giàu nhất tăng vọt. 95% công ty lớn trong ngành năng lượng và sản xuất thực phẩm ít nhất phải tăng gấp đôi lợi nhuận vào năm 2022. Tổng lợi nhuận khổng lồ lên tới 306 tỷ USD; 257 tỷ đô la (84 phần trăm) đã được bồi thường cho các cổ đông giàu có của họ.
Oxfam lưu ý rằng gia đình Walton, công ty sở hữu 50% cổ phần của công ty đa quốc gia Walmart, đã nhận được 8,5 tỷ USD tiền cổ tức trong năm qua. Chỉ riêng trong năm 2022, tài sản của tỷ phú Ấn Độ Gautam Adani, chủ sở hữu của các công ty năng lượng lớn, đã tăng thêm 42 tỷ USD. Và, ở Úc, Mỹ và Anh, những khoản lợi nhuận khổng lồ này đã đóng góp ít nhất 50% vào sự gia tăng lạm phát.
Các quốc gia phá sản?
Toàn bộ các quốc gia đang trên bờ vực phá sản. Những người nghèo nhất trong số họ dành nguồn lực cho việc trả nợ (cho các chủ nợ giàu có) gấp bốn lần so với nguồn lực cho sức khỏe cộng đồng. Ba trong số bốn chính phủ trên thế giới có kế hoạch cắt giảm chi tiêu công với số tiền khổng lồ 7,8 nghìn tỷ đô la trong vòng 5 năm tới thông qua các biện pháp thắt lưng buộc bụng bao trùm cả y tế và giáo dục.
Oxfam đang thúc đẩy việc tăng thuế một cách có hệ thống và tổng thể đối với giới siêu giàu để bù đắp một phần lợi nhuận khổng lồ mà họ tích lũy được trong cuộc khủng hoảng; những lợi ích này phần lớn được tạo ra nhờ các chương trình trợ cấp bằng cách cấp quỹ công cộng và bằng cách khai thác tham lam các điều kiện thị trường.
Hàng thập kỷ cắt giảm và ưu đãi thuế cho những người giàu có và cho các tập đoàn lớn khiến cho việc gia tăng bất bình đẳng đến mức, trên thực tế, ở nhiều quốc gia, những người có thu nhập thấp nhất cuối cùng phải trả mức thuế cao hơn đáng kể so với những người có thu nhập cao nhất, đa số là triệu phú.
Báo cáo The Survival of the Richest tiết lộ: Elon Musk, một trong những người đàn ông giàu nhất thế giới, đã trả “mức thuế thực tế” khoảng 3% từ năm 2014 đến 2018. Nhưng Christine, một người bán bột mì ở Uganda kiếm được 80 đô la một tháng, phải trả mức thuế 40%.
Đối với mỗi đô la thu được từ thuế trên thế giới, chỉ có bốn xu đến từ thuế tài sản. Một nửa số tỷ phú trên thế giới sống ở các quốc gia không đánh bất kỳ loại thuế thừa kế nào đối với tài sản được chuyển cho con cháu trực tiếp của họ.
Do đó, năm nghìn tỷ đô la sẽ được miễn thuế cho những người thừa kế của họ; một số tiền vượt quá tổng sản phẩm quốc nội của toàn châu Phi và tạo ra một thế hệ tinh hoa quý tộc mới.
Hầu hết thu nhập của những người giàu nhất không đến từ công việc của họ, mà thực chất là thu nhập từ vốn trên tài sản của họ. Thuế đánh vào thu nhập vốn là khoảng 18 phần trăm, bằng một nửa thuế suất đánh vào thu nhập lao động thấp.
Các loại thuế đánh vào những người giàu có nhất đã từng cao hơn nhiều trong quá khứ. Trong 40 năm qua, các chính phủ ở Châu Phi, Châu Á, Châu Âu và Châu Mỹ đã giảm dần thuế suất đối với những người có thu nhập cao nhất trong khi tăng thuế tiêu dùng đối với hàng hóa và dịch vụ, đánh vào những người có thu nhập thấp hơn một cách không cân xứng và làm gia tăng khoảng cách giới.
“Đánh thuế nặng nề hơn đối với giới siêu giàu là một mệnh lệnh chiến lược để giảm bất bình đẳng và hồi sinh nền dân chủ. Chúng ta phải làm điều này để thúc đẩy đổi mới. Để tạo ra các dịch vụ công mạnh mẽ hơn và xây dựng các xã hội lành mạnh và hạnh phúc hơn. Ngoài ra, để đối phó với khủng hoảng khí hậu bằng cách đầu tư vào các giải pháp chống lại lượng khí thải gây tai tiếng của những người giàu nhất,” Bucher nhấn mạnh.
Thuế tài sản lũy tiến lên tới 5% đối với tài sản của các triệu phú và tỷ phú sẽ tạo ra doanh thu 1,7 nghìn tỷ đô la hàng năm, theo phân tích mới được biên soạn bởi Liên minh Chống bất bình đẳng, Viện Nghiên cứu Chính sách, Oxfam.
Với số tiền này, có thể giúp hai tỷ người thoát khỏi đói nghèo, đảm bảo tài chính toàn diện cho các biện pháp viện trợ nhân đạo hiện đang cần thiết, thực hiện kế hoạch mười năm xóa đói trên thế giới, hỗ trợ những người nghèo nhất quốc gia trong việc đối phó với hậu quả của biến đổi khí hậu và phổ cập các dịch vụ bảo trợ xã hội và y tế cho người dân của các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thấp.
Oxfam đang kêu gọi các chính phủ áp dụng thuế đoàn kết tạm thời đối với tài sản và lợi nhuận bất thường của các tập đoàn lớn để tạo ra đủ tiền và ngăn chặn một số ít lợi dụng cuộc khủng hoảng.
Tương tự như vậy, họ sẽ phải tăng thuế suất một cách có hệ thống đối với thu nhập của 1% dân số giàu nhất thế giới, ví dụ để đạt được mức thuế suất hiệu quả là 60% tính trên tất cả thu nhập (cả lao động và vốn). Tổ chức phi chính phủ nhấn mạnh các chính phủ phải tăng thuế đối với thu nhập từ vốn và lợi nhuận, đang được hưởng mức thuế ưu đãi hơn so với các loại thu nhập khác.
Oxfam đang kêu gọi đánh thuế tài sản của những người giàu nhất ở mức đủ cao để giảm mức độ tập trung tài sản khổng lồ và số lượng người siêu giàu, từ đó tạo ra sự phân phối lại kinh tế lớn hơn. Điều này có nghĩa là một gói đánh thuế tài sản và đất đai cũng như tài sản thừa kế và bất động sản hoặc giá trị ròng của cá nhân.
